1. 3Jane là gì?
3Jane là giao thức DeFi đầu tiên cho phép vay USDC mà không cần tài sản thế chấp – một giải pháp rất tham vọng trong giới tài chính phi tập trung. Ban đầu 3Jane được xây dựng trên Ethereum, sau đó chuyển sang Base để dễ dàng tích hợp xác minh danh tính qua Coinbase và phù hợp với định hướng tập trung vào người dùng tại Hoa Kỳ – thị trường trọng điểm của dự án.
Cách hoạt động của 3Jane có điểm tương đồng với ngân hàng truyền thống trong quy trình cấp tín dụng: Nền tảng phân tích các thông tin như tài khoản ngân hàng, ví web3 và dữ liệu liên quan để đánh giá mức độ tín nhiệm của người dùng, từ đó xác định hạn mức vay phù hợp. Tuy nhiên, khác với hệ thống truyền thống, mọi quy trình của 3Jane đều được blockchain hóa, đảm bảo tốc độ và tính minh bạch cao hơn.
Hiện tại, thị trường Lending trong crypto đạt khoảng 38 tỷ USD, thời kỳ đỉnh cũng chỉ 55 tỷ USD – con số rất nhỏ bé so với tín dụng truyền thống với quy mô hàng trăm nghìn tỷ USD. Trong khi đó, DeFi mới chỉ khai thác một phần nhỏ tín dụng cấp tổ chức qua các dự án như Maple hay Goldfinch, với tổng giá trị chưa tới 1 tỷ USD. Vì vậy, đây là mảnh đất lớn đang chờ các nền tảng như 3Jane khai phá.
2. Đội ngũ phát triển
Không có nhiều thông tin về đội ngũ phát triển 3Jane, nổi bật nhất là nhà sáng lập Jacob Chudnovsky – một cái tên đáng chú ý trong ngành crypto:
- Tháng 2/2021, Jacob gia nhập Aevo (trước đây là Ribbon), một dự án huy động thành công hơn 16 triệu USD với sự góp mặt của Paradigm. Ông khởi đầu với vai trò kỹ sư hợp đồng thông minh, sau đó thăng lên chức Giám đốc Tăng trưởng (Chief Strategy Officer).
- Đến tháng 4/2024, Jacob rời Aevo để bắt tay vào dự án riêng mang tên 3Jane – ban đầu là nền tảng phái sinh, cho phép thế chấp các tài sản như LST, LRT để giao dịch hợp đồng quyền chọn.
- Nửa cuối năm 2024, nhận thấy tiềm năng khổng lồ của thị trường tín dụng, ông quyết định chuyển hướng 3Jane sang mô hình cho vay không thế chấp với tham vọng mở ra một chương mới cho DeFi.
3. Quỹ đầu tư
Chưa có thông tin về việc 3Jane được rót vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm.
4. Sản phẩm của 3Jane là gì?
4.1 Sản phẩm
3Jane mang đến hai sản phẩm chính với tham vọng định hình lại cách người dùng tiếp cận tín dụng trong hệ sinh thái DeFi:
- Thị trường tiền tệ: Đây là nơi người giữ USDC cho vay để kiếm lãi suất cao, và cho phép người dùng vay USDC dựa trên mức tín dụng cá nhân.
- Hệ thống điểm tín dụng (3CA Algorithm): 3Jane đánh giá hạn mức vay của người dùng bằng cách phân tích dữ liệu ví web3, tài khoản Coinbase và tài khoản ngân hàng, dựa trên ba yếu tố chính:
- Tài sản: Tổng hợp giá trị crypto (ERC-20, NFT), tiền gửi DeFi, số dư Coinbase và tiền mặt ngân hàng của người dùng (qua Plaid – công ty cung cấp các giải pháp kết nối ứng dụng với tài khoản ngân hàng).
- Dòng tiền: Xem xét lợi nhuận từ tài sản, thu nhập tương lai và dòng tiền ngân hàng (qua Plaid).
- Lịch sử tín dụng: Đánh giá khả năng trả nợ dựa trên lịch sử vay on-chain và off-chain từ các nguồn như Cred, Credit Karma, và Blockchain Bureau.
Mục tiêu của 3Jane là tạo ra môi trường giúp người cho vay hưởng lãi suất cao từ USDC, còn người vay dễ dàng tiếp cận tín dụng phù hợp. Đây là cánh cửa đơn giản và hiệu quả để bất kỳ ai cũng có thể bước vào DeFi.
Sản phẩm của 3Jane độc đáo khi kết hợp dữ liệu tài chính truyền thống (off-chain) và blockchain (on-chain), mở ra thị trường tín dụng tiềm năng hàng nghìn tỷ USD bằng cách tận dụng quy mô tín dụng khổng lồ từ các thị trường:
- 140 tỷ USD tài sản trong DeFi.
- 273 tỷ USD tiền điện tử trên Coinbase.
- 17,8 nghìn tỷ USD tiền gửi ngân hàng.
- 2,5 nghìn tỷ USD tài sản crypto on-chain.
4.2 Cơ chế hoạt động
Cơ chế hoạt động của 3Jane rất đơn giản với những thành phần dưới đây:
- Người cho vay: Gửi USDC vào 3Jane và nhận token USD3 – một stablecoin tự động tích lũy lãi từ việc cho vay. Nếu muốn kiếm thêm lợi nhuận, bạn có thể stake USD3 để nhận sUSD3, nhận thêm lãi suất từ các khoản vay quá hạn, nhưng đổi lại phải chịu rủi ro thua lỗ do vỡ nợ.
- Người đi vay: Chỉ cần kết nối ví Web3, tài khoản Coinbase và tài khoản ngân hàng, 3Jane sẽ đánh giá và cấp hạn mức tín dụng. Bạn vay USDC dựa trên hạn mức này và phải trả cả gốc lẫn lãi trước khi khoản vay hết hạn.
- Giao thức: USDC từ người cho vay sẽ được 3Jane chuyển đến Aave để kiếm lãi nhàn rỗi nếu không có khách hàng vay. Nguồn thu này sẽ được phân bổ lại cho người gửi USDC nhằm tăng lợi nhuận cho người dùng.
- Xử lý nợ: Khi khoản vay đến hạn mà chưa được thanh toán, nó sẽ chuyển sang trạng thái quá hạn, áp lãi suất cao hơn để khuyến khích người vay trả nợ sớm. Nếu sau thời gian quy định, người vay vẫn không thanh toán đủ, khoản vay bị coi là vỡ nợ. Lúc này, 3Jane mở đấu giá khoản nợ cho các bên thu hồi nợ chuyên nghiệp. Bên thắng đấu giá trả một phần giá trị nợ để sở hữu hợp pháp khoản nợ, sau đó tự mình thu hồi từ người vay.
Bên thu hồi nợ có thể gây áp lực bằng cách hạ điểm tín dụng của người vay, ảnh hưởng đến khả năng vay vốn sau này, hoặc thậm chí có thể khởi kiện theo pháp luật. Ngược lại, nếu thu hồi thành công, họ nhận được lợi nhuận cao, thúc đẩy cơ chế này.
Ví dụ:
– Nam vay 1.000 USDC với thời hạn 3 tháng, kèm theo là lãi vay 20% (tính theo năm).
– Hết 3 tháng nhưng Nam chưa trả nợ, và 3Jane tính lãi 30% cho những ngày tới.
– Sau 1 tuần (7 ngày) mà Nam vẫn chưa trả nợ thì khoản vay 1.000 USDC này chuyển sang trạng thái vỡ nợ.
– Các bên thu hồi nợ tham gia đấu giá để trả khoản nợ này và công ty A thắng thầu với mức giá 70%.
– Công ty A sẽ trả 739 USDC (70% của vốn 1.000 USDC, lãi vay 3 tháng, lãi quá hạn 7 ngày ) cho 3Jane để mua lại (sở hữu) khoản nợ hợp pháp, nôm na là họ trở thành chủ nợ.
– Cuối cùng, 3Jane gửi thông tin cá nhân người vay cho công ty A, dựa vào đó bên A sẽ đi tìm Nam để đòi nợ. Số tiền Nam cần phải trả là 1.056 USDC (vốn vay 1.000 USDC + lãi vay 3 tháng + lãi quá hạn 7 ngày), và công ty A sẽ kiếm được khoảng lợi nhuận là 317 USDC.
> Qua ví dụ trên: Dù khoản nợ được bên thu hồi nợ mua lại, 3Jane vẫn chịu lỗ 261 USDC cho khoản vay 1.000 USDC. Khoản lỗ này được phân bổ cho những người stake USD3 (sUSD3). Mức lỗ phụ thuộc vào giá trị khoản vay và giá thắng thầu.
Lãi suất vay trên 3Jane được tính dựa trên ba yếu tố:
- Lãi suất vay USDC cơ bản trên Aave.
- Lãi suất dựa trên rủi ro vỡ nợ tín dụng, phụ thuộc vào điểm tín dụng hoặc rủi ro của mỗi người dùng.
- Lãi suất phạt trả chậm, được tính riêng cho người dùng trả nợ muộn.
Vì vậy, mỗi người vay sẽ có mức lãi suất khác nhau, thay đổi theo thị trường và ảnh hưởng bởi lãi suất thị trường chung trên Aave.
5. Tokenomics
Đến nay, 3Jane vẫn chưa công bố thông tin về tokenomics hay kế hoạch phát hành token quản trị của dự án.
6. Lộ trình phát triển
3Jane hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm, chỉ cho phép một số người dùng tham gia. Sau khi hoàn tất, dự án sẽ chính thức ra mắt, cho phép tất cả người dùng tại Hoa Kỳ trải nghiệm sản phẩm.
Trong tương lai, 3Jane dự kiến mở rộng sang các quốc gia khác, nhưng chưa rõ lộ trình cụ thể.
7. Tiềm năng và thách thức
7.1 Tiềm năng
- Thị trường tín chấp DeFi đầy tiềm năng: Thị trường tín chấp truyền thống trị giá hàng trăm nghìn tỷ USD, nhưng DeFi có thể vượt xa nhờ quy trình xác minh đơn giản và khả năng tiếp cận toàn cầu, mở ra cơ hội cho mọi người.
- Lợi ích hấp dẫn: Người cho vay hưởng lãi suất cao, người vay được cấp hạn mức linh hoạt, tạo sức hút mạnh mẽ cho cộng đồng DeFi.
7.2 Thách thức
- Rủi ro vỡ nợ: Khi khoản vay vỡ nợ, bên thứ ba thắng đấu giá sẽ trả một phần nợ, và phần lỗ còn lại sẽ do người stake USD3 và cho vay USDC gánh chịu, gây thua lỗ cho người dùng.
- Bảo mật và pháp lý: Việc kết nối dữ liệu ngân hàng yêu cầu bảo mật tối ưu và tuân thủ luật pháp nghiêm ngặt. Để mở rộng quốc tế, 3Jane cần sự chấp thuận pháp lý và đối tác đòi nợ hợp pháp – một thách thức không nhỏ.
- Sản phẩm mới: Người dùng DeFi đã quen thuộc với vay thế chấp, nên mô hình vay tín chấp của 3Jane cần thời gian để xây dựng niềm tin và thay đổi thói quen.
8. Kênh thông tin của 3Jane
9. Tổng kết
3Jane là một giao thức DeFi đầy tham vọng, tiên phong trong việc mang tín dụng đến cộng đồng tiền điện tử. Với khả năng kết nối tài chính truyền thống và blockchain, dự án mở ra cánh cửa đến thị trường tín dụng hàng nghìn tỷ USD, hứa hẹn mang lại lãi suất hấp dẫn cho người cho vay và cơ hội tiếp cận vốn dễ dàng cho người vay.
Tuy nhiên, con đường phía trước không hề dễ dàng. Những thách thức như rủi ro vỡ nợ, yêu cầu bảo mật cao đòi hỏi 3Jane phải chứng minh được giá trị của mình. Dù vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, 3Jane đã cho thấy một tầm nhìn lớn. Liệu đây có phải là mảnh ghép còn thiếu để đưa DeFi lên tầm cao mới?
Có thể bạn quan tâm:
