1. Bitcoin ETF là gì?
Để hiểu Bitcoin ETF là gì thì chúng ta cùng tìm hiểu trước về ETF nhé!
ETF (Exchange-Traded Fund) là một loại quỹ đầu tư được giao dịch trên các sàn chứng khoán, giống như cổ phiếu. ETF được thiết kế để theo dõi hiệu suất của một chỉ số, hàng hóa, trái phiếu hoặc một nhóm tài sản cụ thể. Điều này có nghĩa là khi bạn mua cổ phiếu của một ETF, bạn đang mua một phần nhỏ của tất cả các tài sản mà quỹ đó nắm giữ.
Vậy Bitcoin ETF (hay còn gọi Bitcoin exchange-traded fund) là quỹ đầu tư theo dõi hiệu suất giá của Bitcoin được giao dịch trên các các sàn chứng khoán dưới dạng chứng chỉ quỹ ETF thay vì mua bán Bitcoin trực tiếp trên sàn giao dịch Crypto.
Mục đích của Bitcoin ETF ra đời nhằm cung cấp cho các nhà đầu tư một công cụ để dễ dàng để đầu tư vào Bitcoin mà không cần phải trực tiếp sở hữu hoặc mất thời gian cho các thao tác phức tạp khi lưu trữ hoặc bảo mật Bitcoin.
2. Lịch sử hình thành Bitcoin ETF
Bitcoin ETF đã trải một qua hành trình 11 năm với rất nhiều thử thách trước khi đi vào hoạt động như ngày hôm nay:
- Cột mốc đầu tiên
Tháng 7/2013 cặp anh em song sinh Cameron và Tyler Winklevoss đã nộp đơn xin thành lập Winklevoss Bitcoin Trust và chờ mãi đến 4 năm sau đó (Năm 2017) để nhận được cái lắc đầu tư SEC vì lo ngại về thị trường tiền mã hoá chưa đủ phát triển, thiếu tính minh bạch và nguy cơ thao túng thị trường.
- Nỗ lực liên tục
Sau đó, nhiều quỹ đầu tư lớn khác như Grayscale, VanEck, và SolidX tiếp tục đề xuất Bitcoin ETF, nhưng vẫn bị SEC từ chối vì những lý do tương tự.
- Bước ngoặt lớn
Vào ngày 16/10/2021, SEC cuối cùng đã cho phép ProShares Bitcoin Strategy ETF, loại Bitcoin Futures ETF đầu tiên được giao dịch trên thị trường
Sau đó, đã có nhiều Bitcoin Futures ETF được chấp thuận như Valkyrie Bitcoin Strategy ETF, VanEck Gold & Bitcoin Strategy ETF, AdvisorShares Managed Bitcoin Strategy ETF (CRYP)…
- Làn sóng nộp đơn phê duyệt Bitcoin Spot ETF lần 1
Vào năm 2021, Grayscale cùng với nhiều quỹ lớn khác như VanEck, Bitwise đã nộp đơn xin thành lập Bitcoin Spot ETF. Tuy nhiên, SEC liên tục từ chối các đơn xin phê duyệt này vì những lý do đã được nên bên trên
- Cuộc chiến giữa SEC và Grayscale
Vào tháng 6/2022, sau nhiều lần bị từ chối, Grayscale quyết định đâm đơn kiện SEC và cho rằng Cơ quan này hành xử một cách “tùy tiện và thất thường” khi chấp nhận các Bitcoin Futures ETF nhưng lại từ chối Bitcoin Spot ETF.
- Làn sóng nộp đơn Bitcoin Spot ETF lần 2
Từ tháng 06/2023, ông lớn phố Wall Blackrock đã nổ phát súng nộp đơn xin phê duyệt Bitcoin Spot ETF, kéo theo nhiều quỹ lớn khác như Fidelity và Ark Invest cũng tham gia nộp đơn xin phê duyệt.
Ngay sau đó, vào tháng 8/2023, tòa án phán quyết Grayscale thắng kiện, điều này đã tạo ra một áp lực lớn lên SEC buộc SEC phải cân nhắc phê duyệt các đơn Bitcoin Spot ETF.
- SEC phê duyệt Bitcoin Spot ETF
Do áp lực từ các quỹ lớn trên Phố Wall và thua kiện Grayscale, SEC đã phê duyệt các đơn Bitcoin Spot ETF vào tháng 1/2024, vừa kịp trước khi diễn ra sự kiện Bitcoin Halving, đánh dấu một cột mốc lớn cho thị trường crypto nói riêng và cả thị trường tài chính nói chung.
Hành trình của Bitcoin Spot ETF từ những nỗ lực đầu tiên vào năm 2013 đến sự chấp thuận vào năm 2024 mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng với sự kiên trì của các các quỹ lớn và chiến thắng của Grayscale trước SEC đã dẫn đến sự chấp thuận cuối cùng của Bitcoin Spot ETF, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc đưa Bitcoin vào thị trường tài chính truyền thống và mở ra cơ hội cho hàng tỷ USD đổ vào Bitcoin và thị trường crypto.
3. Phân loại Bitcoin ETF
Hiện nay trên thị trường có 2 loại Bitcoin ETF, dưới đây là thông tin cũng như đặc điểm của từng loại:
Bitcoin Spot ETF
Bitcoin Spot ETF còn cái tên khác là Bitcoin Physical ETF là quỹ đầu tư theo dõi hiệu suất giá của Bitcoin. Các công ty sẽ trực tiếp mua, quản lý Bitcoin và phát hành ra các cổ phiếu ETF để khách hàng có thể tham gia đầu tư gián tiếp vào Bitcoin thông qua việc sở hữu cổ phiếu này
Các Bitcoin Spot ETF này đại diện cho quyền sở hữu Bitcoin, đồng nghĩa với việc nhà đầu tư đang gián tiếp sở hữu Bitcoin mà không phải chịu các rủi ro liên quan tới tới đến việc tự quản lý, lưu trữ hoặc bảo mật ví như cách đầu tư thông thường.
Vào đầu năm nay thì Hoa Kỳ cụ thể hơn là Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Mỹ (SEC) đã chính thức phê duyệt cho các quỹ Bitcoin Spot ETF của các ông lớn Phố Wall như: Ark Invest, BlackRock, Bitwise, VanEck, WisdomTree, Invesco & Galaxy, Fidelity và Valkyrie. Ngoài Hoa Kỳ, Bitcoin ETF spot còn có thể giao dịch được ở các quốc gia khác như: Brazil, Canada, HongKong….
Bitcoin Futures ETF
Bitcoin Futures ETF cũng là một loại quỹ đầu tư hoạt động trên sàn chứng khoán, tuy nhiên các quỹ này không trực tiếp rót tiền vào Bitcoin mà đầu tư thông qua các hợp đồng Bitcoin Futures, đây là các hợp đồng mua hoặc bán Bitcoin vào một ngày cụ thể trong tương lai với giá đã định trước.
Hiện tại đã có rất nhiều quỹ Bitcoin ETF Futures hoạt động trên toàn cầu như:
- Mỹ: ProShares Bitcoin Strategy ETF (BITO), Valkyrie Bitcoin Strategy ETF (BTF), VanEck Bitcoin Strategy ETF (XBTF)
- Châu Âu: 21Shares Bitcoin ETP, BTCetc – ETC Group Physical Bitcoin (BTCE)…..
- Canada: Purpose Bitcoin ETF, Horizons Bitcoin Futures ETF (HBIT)
- Hồng Kông: Samsung Bitcoin Futures Active ETF, CSOP Bitcoin Futures ETF
- Brazil: B3 Bitcoin Futures ETF
So sánh Bitcoin Spot ETF và Bitcoin Futures ETF
4. Ưu và nhược điểm của Bitcoin ETF
Ưu điểm của Bitcoin ETF
- Sự tiện dụng: Bitcoin ETF được ra đời với mục đích giúp nhiều người có thể dễ dàng đầu tư vào Bitcoin mà không cần quá hiểu biết về công nghệ blockchain, hay những thao tác phức tạp để lưu trữ hoặc mua bán Bitcoin trên các sàn giao dịch tiền mã hoá
- Đa dạng hóa danh mục: Một Bitcoin ETF cũng có thể gồm nhiều loại tài sản khác nhau như vàng, cổ phiếu,… vì vậy, Bitcoin ETF cũng mang đặc điểm nổi bật của ETF là giúp nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư, phòng ngừa rủi ro liên quan tới việc bỏ trứng vào 1 rổ.
- Tăng tính thanh khoản: Sau khi các Bitcoin ETF được phê duyệt cho phép giao dịch bởi SEC, thì đã có rất nhiều tiền đổ vào thị trường crypto từ các nhà đầu tư khác nhau giúp cho Bitcoin nói riêng cũng như thị trường crypto nói chung có tính thanh khoản hơn
- Bảo mật: Bitcoin ETF được quản lý bởi các tổ chức tài chính lớn và chuyên nghiệp, với các biện pháp bảo mật tiên tiến và quy trình kiểm tra nghiêm ngặt để bảo vệ tài sản của nhà đầu tư
- Giám sát chặt chẽ: Vì Bitcoin ETF được giám sát bởi SEC nên các quỹ ETF sẽ phải báo cáo tài chính định kỳ điều này sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng theo dõi hiệu suất quản lý và tài sản của quỹ cũng như đảm bảo được tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của mình
Nhược điểm của Bitcoin ETF
Ngoài những ưu điểm được liệt kê bên trên thì Bitcoin ETF cũng có một số nhược điểm như sau:
- Phí quản lý: Các quỹ ETF thường thu phí quản lý hàng năm cho các hoạt động họ cung cấp, việc sở hữu số lượng lớn Bitcoin ETF có thể dẫn đến phí quản lý cao theo thời gian, điều này có thể làm giảm lợi nhuận tổng thể mà nhà đầu tư nhận được
- Thời gian giao dịch: Thị trường crypto hoạt động 24/7, ai cũng có thể tham gia giao dịch và mua bán bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên đối với Bitcoin ETF sẽ được giao dịch theo thời gian cụ thể của thị trường chứng khoán
- Thay đổi pháp lý và quy định: Mặc dù Bitcoin ETF được quản lý bởi các cơ quan tài chính như SEC nhưng những quy định về tiền mã hoá vẫn đang trong quá trình phát triển và có thể thay đổi, điều này có thể ảnh hưởng đến giá trị và tính thanh khoản của Bitcoin ETF, làm tăng rủi ro cho nhà đầu tư.
- Rủi ro tập trung hoá: Khi các quỹ ETF nắm giữ nhiều BTC, tính phi tập trung của mạng lưới cũng sẽ trực tiếp bị ảnh hưởng khi BTC sẽ không được lưu trữ phân tán ở người dùng mà tập trung ở các tổ chức cung cấp ETF. Ngoài ra, khi có thay đổi lớn trong mạng lưới Bitcoin, chuỗi sẽ rẽ nhánh và hình thành chuỗi mới ví dụ như Bitcoin Cash, người dùng không thể tự quyết theo chuỗi nào mà quyền quyết định sẽ thuộc về các quỹ ETF.
5. Có nên đầu tư vào Bitcoin ETF?
Bitcoin ETF thường được thiết kế cho các tổ chức lớn như quỹ đầu tư, quỹ hưu trí, và các tổ chức tài chính. Nhà đầu tư cá nhân thường ít khi rót tiền vào ETF mà chọn mua trực tiếp Bitcoin trên sàn giao dịch tiền mã hoá, dưới đây là 3 lý do chính
- Đầu tiên là bởi vì các nhà đầu tư cá nhân thường muốn có tính thanh khoản cao và quyền kiểm soát trực tiếp đối với tài sản của mình, cho phép họ giao dịch bất kỳ lúc nào và tận dụng các cơ hội ngắn hạn.
- Thứ hai, Bitcoin ETF thường có các phí quản lý và chi phí liên quan, trong khi mua Bitcoin trực tiếp giúp nhà đầu tư cá nhân tránh được các chi phí này.
- Thứ ba, nhiều nhà đầu tư cá nhân am hiểu về công nghệ blockchain và hệ sinh thái Bitcoin muốn trực tiếp tham gia vào đầu tư Bitcoin để tận dụng cơ hội trải nghiệm và săn airdrop các dự án Bitcoin Layer-2 trên Bitcoin như: Botanix, Babylon, Merlin hoặc các giao thức như Runes và Ordinal, điều mà ETF không thể cung cấp.
Mặc dù Bitcoin ETF mang lại nhiều lợi ích nhưng nó phù hợp với các tổ chức lớn hơn là các nhà đầu tư cá nhân. Nếu muốn đầu tư vào Bitcoin ETF bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng ưu và nhược điểm của hình thức này nhé!
6. Tổng kết
Thông qua bài viết về Bitcoin ETF là gì ? 5 Phút Crypto hy vọng bạn đọc đã có thêm những kiến thức mới về Bitcoin ETF cũng như lợi ích và vai trò của nó đối với Bitcoin nói riêng và thị trường tiền mã hóa nói chung. Đừng quên đăng ký mail để cập nhật thông tin và các bài viết mới nhất của 5 Phút Crypto nhé !
Đọc thêm: Ethereum ETF là gì? Giải thích chi tiết và cơ chế hoạt động
