Market Cap là gì? Cách định giá crypto để tìm điểm chốt lời

1. Market Cap là gì?

Vốn hóa thị trường (Market Capitalization, hay Market Cap – MC) là chỉ số quan trọng để đánh giá quy mô và giá trị của một dự án hoặc đồng tiền mã hóa trong thị trường Crypto. Hiểu rõ Market Cap sẽ giúp bạn so sánh các dự án và hỗ trợ xác định điểm chốt lời hợp lý, tối ưu hóa lợi nhuận đầu tư.

Cụ thể, Market Cap của một dự án Crypto được tính như sau:

Vốn hóa thị trường (Market Cap) = Giá token hiện tại x Số token đang lưu thông

Trong đó:

• Số token đang lưu thông (Circulating Supply) = Tổng cung – số token đang bị lock – số token đã được burn. Bạn có thể kiểm tra số coin hoặc token đang lưu thông của một dự án trên Coinmarketcap hoặc CoinGecko ở phần lượng cung lưu hành.
• Bạn có thể tìm hiểu thêm về các thành phần của Tokenomics để hiểu hơn về Circulating Supply.

2. FDV là gì?

Một thuật ngữ liên quan mà bạn cũng sẽ hay gặp đó là Vốn hóa thị trường pha loãng hoàn toàn – FDV – Fully Diluted Valuation (một số trang viết là FDMC) là giá trị vốn hóa của dự án khi nguồn cung token đạt mức tối đa (Max Supply). FDV giúp nhà đầu tư hình dung giá trị tiềm năng của dự án trong tương lai, khi không còn token bị khóa (locked) hay chưa phát hành.

Công thức tính FDV như sau:

Vốn hóa thị trường pha loãng hoàn toàn = Giá token x Nguồn cung tối đa

Trong đó:

• Nguồn cung tối đa (Max Supply): Tổng số token mà dự án có thể phát hành, bao gồm cả token đang lưu thông, token bị khóa (vesting), và token chưa được tạo ra (nếu có cơ chế lạm phát).
• Nếu dự án không có Max Supply cố định, FDV thường được ước tính tạm thời bằng Total Supply trên các nền tảng như CoinMarketCap hoặc CoinGecko. Tuy nhiên, giá trị này không phản ánh đầy đủ giá trị tương lai, vì nguồn cung có thể tiếp tục tăng do cơ chế lạm phát hoặc phát hành token mới. Vì vậy, bạn nên xét thêm yếu tố lạm phát để đánh giá chính xác hơn nhé!
• Nếu tất cả token đã được phát hành và không có token bị đốt thì FDV sẽ bằng với MC.

Ví dụ để thấy sự khác nhau giữa Market Cap và FDV của dự án Arbitrum (ARB) với số liệu trong tháng 4/2025:

• Giá ARB: 0,28 USD.
• Số token đang lưu thông (Circulating Supply): 4,6 tỷ ARB.
• Nguồn cung tối đa (Max Supply): 10 tỷ ARB.
• Token bị khóa: Khoảng 5,4 tỷ ARB (chưa phát hành, thuộc lịch vesting cho đội ngũ, quỹ, và cộng đồng).

Tính toán Market Cap:

• Market Cap = Giá token × Số token đang lưu thông.
• Market Cap = 0,28 USD × 4,6 tỷ ARB = 1,3 tỷ USD.
• Ý nghĩa: Giá trị hiện tại của Arbitrum trên thị trường là 1,3 tỷ USD, phản ánh quy mô của dự án dựa trên số token mà nhà đầu tư có thể mua bán.

Tính toán FDV:

• FDV = Giá token × Nguồn cung tối đa.
• FDV = 0,28 USD × 10 tỷ ARB = 2,8 tỷ USD.
• Ý nghĩa: Nếu tất cả 10 tỷ ARB được phát hành và giá token giữ nguyên ở mức 0.28 USD, giá trị thị trường của Arbitrum sẽ đạt 2,8 tỷ USD.

3. Nên dùng Market Cap hay FDV khi so sánh dự án Crypto?

Cả Market Cap (vốn hóa thị trường) và FDV (vốn hóa pha loãng hoàn toàn) đều là chỉ số quan trọng, nhưng chúng phục vụ các mục đích khác nhau khi định giá dự án:

• Market Cap phản ánh giá trị hiện tại của dự án dựa trên số token đang lưu thông. Nó giúp bạn so sánh quy mô thực tế và tìm cơ hội đầu tư ngắn hạn.
• FDV ước tính giá trị tương lai khi tất cả token được phát hành, giúp đánh giá rủi ro pha loãng và phù hợp cho đầu tư dài hạn.

Vì vậy, hãy xác định rõ mục tiêu đầu tư (ngắn hạn hay dài hạn) và ngách của dự án để chọn chỉ số phù hợp khi định giá nhé!

Trong bài viết này, 5 Phút Crypto sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng Market Cap khi định giá dự án, với FDV bạn có thể làm tương tự nhé!

4. Cách định giá dự án crypto để tìm điểm chốt lời

Trên thị trường có rất nhiều cách định giá khác nhau. Mỗi cách sẽ có ưu nhược điểm riêng, tùy vào lĩnh vực dự án hoạt động, hay kỳ vọng tăng giá của chính bạn mà hãy chọn phương pháp và mốc định giá phù hợp cho đồng coin yêu thích của mình nhé!

4.1 Định giá theo dự án cạnh tranh

Đây là một cách định giá trong tương lai khá phổ biến, phù hợp cho nhiều loại dự án Crypto như Layer 1, Layer 2, hay các Dapps.

Trước tiên, bạn cần xác định dự án thuộc ngách nào: Layer 1 (như Ethereum, Solana), Layer 2 (như Arbitrum, Optimism), hay các ứng dụng (Dapps như Uniswap, Axie Infinity). Sau đó, so sánh Market Cap với các dự án tương tự trong cùng ngách để đánh giá tiềm năng tăng trưởng và tìm cơ hội đầu tư.

Lưu ý: Chỉ so sánh các dự án cùng loại. Không thể so sánh Layer 1/Layer 2 với Dapp (như DeFi, GameFi, SocialFi, Restaking), vì chúng có vai trò và quy mô khác nhau. Ví dụ, so sánh Solana với Cardano (Layer 1), chứ không thể so với Uniswap (Ứng dụng DeFi).

Hãy lấy ví dụ về Layer1 như Cardano. 

• Bước 1: Bạn dành thời gian nghiên cứu về công nghệ lõi, xu hướng của một dự án và thấy Cardano có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. 
• Bước 2: Chọn dự án cùng mảng loại để làm mục tiêu. Cùng là Layer 1 và với nhiều công nghệ tiến bộ đang triển khai trong thời gian gần đây. Giả định rằng bạn đang nghiên cứu về blockchain Cardano, sau khi tìm hiểu kỹ thì chúng ta thấy rằng Cardano có tiềm năng ngang ngửa với Ethereum trong tương lai (lưu ý đây là giả định ở thời điểm viết bài và chỉ dùng làm ví dụ chứ không phải lời khuyên đầu tư).

Vốn hoá Ethereum ở thời điểm hiện tại là 374 tỷ đô nên với giả định trên chúng ta có cơ sở để đặt mục tiêu vốn hóa Cardano sẽ ngang ngửa Ethereum.

• Bước 3: Tính giá bán mục tiêu :

Giá mục tiêu = Vốn hóa mục tiêu / Cung lưu hành thời điểm đó

Giả sử mục tiêu hold đến 2025 khi Cardano hoàn thành hết các cải tiến công nghệ của mình, thì cung lưu hành thời điểm này sẽ là 37,5 tỷ coin (tính theo lạm phát 5% mỗi năm). Khi đó giá đồng mục tiêu của ADA sẽ là:

374 tỷ USD / 37,5 tỷ = 9,97 USD – tăng hơn 16 lần so với thời điểm hiện tại là 0,6 USD

5PC thường xuyên sử dụng phương pháp định giá theo dự án cạnh tranh để tìm khoảng giá list sàn của các dự án mới.

Quan trọng nhất là bạn cần thực sự hiểu những gì dự án đang phát triển để đưa ra một mục tiêu phù hợp với thực tế. Đồng thời theo sát dự án, để thay đổi target giá linh hoạt tuỳ theo tình hình thực hiện của dự án.

Lưu ý: Đây là cách định giá phổ biến nhất, tuy nhiên, nó đòi hỏi bạn phải thực sự hiểu công nghệ mà dự án bạn mua. Ngoài ra, bạn còn cần phải trả lời một số câu hỏi như:

• Tại sao trong tương lai dự án sẽ bắt kịp đổi thủ về mặt vốn hóa? Nhờ vào công nghệ, hệ sinh thái hay sản phẩm khác?
• Điểm mạnh và điểm yếu của công nghệ là gì? 
• Khả năng xây dựng sản phẩm có khả thi hay không? 
• Ngành Blockchain hay Crypto cần công nghệ gì trong 5-10 năm tới? Để trả lời câu hỏi này thì bạn cần phải có kiến thức chuyên môn vững chắc và tầm nhìn của một nhà đầu tư dài hạn.
• Chưa nói đến việc khi đặt ra một mức định giá mang tính dài hạn như vậy, đòi hỏi chúng ta phải theo dõi dự án liên tục để kịp trở tay khi dự án thay đổi định hướng phát triển.

Bước 4: Khi so sánh các dự án cùng mảng, bạn cũng cần phải xác định thêm các yếu tố dưới đây để có mức định giá chính xác hơn:

• Sự khác biệt về hệ sinh thái và cộng đồng

Các dự án blockchain không chỉ được định giá dựa trên công nghệ mà còn phụ thuộc vào hệ sinh thái và sức mạnh cộng đồng.

Ví dụ:

Solana và Aptos đều là Layer 1 với mục tiêu cung cấp giao dịch nhanh và chi phí thấp. Tuy nhiên, Solana đã xây dựng được một hệ sinh thái rộng lớn với hàng trăm dự án DeFi, NFT, và GameFi, cùng với cộng đồng mạnh mẽ. Trong khi đó, Aptos, dù sở hữu công nghệ Move khá mới mẻ, vẫn đang trong giai đoạn phát triển hệ sinh thái ban đầu.

Nếu giả định Aptos đạt vốn hóa của Solana (62 tỷ USD) vì cả hai đều là Layer 1, Aptos cần tăng gần 22 lần (chưa tính lạm phát APT). Tuy nhiên, giả định này thiếu cơ sở do sự khác biệt về hệ sinh thái. Aptos cần chứng minh rằng hệ sinh thái của mình có thể cạnh tranh với Solana về số lượng Dapp, người dùng, và khối lượng giao dịch.

• Vị thế thị trường và sự dẫn đầu

Các dự án dẫn đầu thị trường thường có lợi thế lớn về thương hiệu, quan hệ đối tác, cộng đồng và dòng tiền.

Ví dụ:

BNB (Binance) và OKB (OKX): Cả hai đều là token của các sàn giao dịch hàng đầu, nhưng BNB có vốn hóa vượt trội (85 tỷ USD) so với OKB (3 tỷ USD). Điều này không chỉ xuất phát từ quy mô của Binance mà còn từ các chiến lược tích hợp token BNB vào hệ sinh thái của họ (như giảm phí giao dịch, staking, và Binance Smart Chain).

Để OKB đạt được vốn hóa tương đương BNB, OKX cần mở rộng quy mô toàn cầu, xây dựng một hệ sinh thái tương tự như Binance, và vượt qua các rào cản về uy tín thương hiệu. Đây là một mục tiêu cực kỳ khó khăn trong ngắn hạn hoặc trung hạn.

• Công nghệ và khả năng thực thi

Công nghệ là yếu tố cốt lõi, nhưng khả năng thực thi của đội ngũ phát triển cũng quan trọng không kém.

Ví dụ:

Cardano và Polkadot đều là Layer 1 tập trung vào khả năng bảo mật và quản trị phi tập trung. Cardano có lộ trình phát triển dài hạn với các giai đoạn rõ ràng (như Goguen, Basho, Voltaire), nhưng Polkadot lại nổi bật với mô hình Parachain, cho phép nhiều blockchain chạy song song.

Nếu giả định rằng Polkadot sẽ vượt Cardano về vốn hóa chỉ vì cả hai đều là Layer 1, thì cần phân tích sâu hơn: Cardano có giữ được những lợi thế mình đang có không? Polkadot có duy trì và phát triển được Parachain trong bối cảnh cạnh tranh không? Những câu hỏi này không dễ trả lời và đòi hỏi sự theo dõi sát sao từ phía nhà đầu tư.

4.2 Định giá theo ATH 

ATH hay All Time High – là mức giá hoặc vốn hóa cao nhất mà dự án từng đạt được kể từ khi niêm yết. Chúng ta có thể dễ dàng kiểm tra thông qua đồ thị giá và đồ thị vốn hóa thị trường trên Coinmarketcap/CoinGecko.

Với những dự án vẫn còn hoạt động tích cực, đặc biệt là các dự án nền tảng như L1, L2 thì việc đưa Market Cap trở lại ATH trong uptrend tiếp theo là hoàn toàn khả thi.

Cụ thể, với Cardano :

• MC Cardano hiện tại: 22,2 tỷ USD.
• MC Cardano ATH: 91,8 tỷ USD.

Cardano là dự án có DEV hoạt động rất sôi nổi trong giai đoạn downtrend và có các cải tiến về mặt công nghệ một cách đáng kể. Gần đây là Hard fork Chang và tổ chức thường xuyên các mùa Catalyst để thu hút lập trình viên tiềm năng cho hệ sinh thái. Vì vậy việc vốn hóa quay trở lại ATH là điều khả thi, nếu giả định này là đúng thì :

Giá mục tiêu = Vốn hóa Cardano ATH / Cung lưu hành thời điểm đó.

Dự kiến cung lưu hành vào năm 2025 của Cardano sẽ là 37,5 tỷ coin (với lạm phát 5% / năm). Khi đó công thức sẽ là :

Giá mục tiêu = 91,8 tỷ USD / 37,5 USD = 2,45 USD. Tức là tăng gấp 4 lần giá hiện tại.

Lưu ý: Nếu đọc qua, bạn sẽ thấy khá đơn giản khi việc chúng ta cần làm chỉ là mua trong giai đoạn downtrend và hold tới uptrend để hái quả ngọt. Tuy nhiên, khi sử dụng phương pháp này để làm cơ sở chốt lời, bạn cần lưu ý một số yếu tố sau:

• Hơn 90% token không thể quay trở lại ATH sau chu kỳ uptrend. Vậy nên, việc bạn chọn đúng dự án để mua trong giai đoạn downtrend sẽ quyết định 95% thành công khi áp dụng phương pháp này.
• Mặc dù các dự án cơ sở hạ tầng nghe có vẻ an toàn nhưng thị trường hiện tại đang “bội thực” Layer 1/Layer 2. Để mua và kì vọng dự án quay trở lại ATH, bạn cần phải thực sự hiểu những gì dự án đang xây dựng. 

4.3 Định giá theo quy mô vốn hóa toàn thị trường 

Tổng vốn hóa toàn thị trường crypto (Total Market Capitalization) là tổng giá trị của tất cả các đồng tiền kỹ thuật số hiện đang lưu thông. Để tính tổng vốn hóa toàn thị trường, chúng ta cộng tổng Market Cap của mỗi đồng tiền. Mục tiêu giá dựa trên phương pháp này phụ thuộc vào tăng trưởng quy mô vốn hóa toàn thị trường.

Cụ thể, tổng vốn hóa toàn thị trường đang là khoảng 2.712 tỷ USD. 5 Phút Crypto tin rằng thị trường này không thể mãi dậm chân ở con số này, nó vẫn còn rất nhỏ nếu so với các thị trường đầu tư khác.

Như thị trường chứng khoán thế giới có tổng vốn hóa là 109.000 tỷ USD vào năm 2023 (theo VN Economy), tức gấp hơn 50 lần thị trường crypto. 

Chỉ riêng vốn hóa của Apple đang là 2.976 tỷ USD, cả thị trường crypto cũng chưa bằng vốn hóa của công ty công nghệ này. Đó là còn chưa so sánh với Forex, giao dịch lên đến hàng nghìn tỷ đô mỗi ngày. Trong khi đó, công nghệ blockchain và thị trường crypto hoàn toàn có tiềm năng phục vụ ngành tài chính và dữ liệu trên toàn cầu.

Với tầm nhìn đó, bạn sẽ đưa ra một mục tiêu cho tổng vốn hóa thị trường mà bạn cảm thấy hợp lý nhất.

Ví dụ: 5 Phút Crypto dự đoán tổng vốn hóa toàn thị trường ít nhất sẽ chạm đến mốc 10.000 tỷ USD chẳng hạn. Đặc biệt là sau sự kiện ETF Bitcoin được phê duyệt kéo theo sự tham gia của các tổ chức tài chính truyền thống. 

Tuy nhiên, mình nhấn mạnh, định giá theo cách này chỉ áp dụng với các đồng coin tốt, đi được lâu dài với thị trường. Tốt nhất là áp dụng cho các blockchain nền tảng Layer 1, sau đó là các Layer 2.

• Vốn hóa toàn thị trường hiện tại là 2.712 tỷ USD. 
• Vốn hóa mục tiêu: 10.000 tỷ USD. 
• Tăng trưởng: 3,6 lần. 

Tóm lại là nước lên thì thuyền lên, theo tăng trưởng của tổng vốn hóa toàn thị trường thì các dự án còn hoạt động, đặc biệt là các dự án nền tảng L1/L2 thì sẽ có khả năng tăng trưởng Market Cap 3,6 lần.

Ví dụ: Mình lấy trung bình lạm phát của Solana là 4%/năm. Thị trường tốn 5 năm để đạt tới vốn hóa 10.000 tỷ USD, từ đó ta tính được giá SOL sau 5 năm.

• Vốn hóa mới của Solana: 65 tỷ x 3,6 = 234 tỷ USD.
• Giá SOL với vốn hóa mới (chưa tính lạm phát): 234 tỷ / 515 triệu SOL (cung lưu hành hiện tại) = 453,6 USD.
• Số lượng SOL lạm phát 4% sau 5 năm: 515 X (1,04)⁵  = 627,5 triệu SOL.
• Giá SOL với vốn hóa mới (tính lạm phát) = 234 tỷ / 627,5 triệu SOL = 372,8 USD.

=> Vậy sau 5 năm, 1 SOL = 372,8 USD.

Lưu ý: Tuy nhiên, con số 3,6 chỉ mang tính chất tham khảo vì các lý do sau: 

• Lạm phát: Trong phép tính bên trên, chúng ta chưa tính tới tốc độ sinh sôi nảy nở và lạm phát của các dự án. Chưa kể, chúng ta cũng khó biết được thị trường sẽ tốn bao nhiêu lâu để đạt được vốn hóa 10.000 USD. Thời gian càng lâu, số lượng coin lạm phát từ các dự án càng nhiều. Lúc đó, có thể thị trường không cần phải tăng tới 3,6 lần để đạt được vốn hóa mục tiêu.
• Phân bổ vốn hóa: Không phải tất cả các dự án đều tăng trưởng đồng đều. Bitcoin và Ethereum hiện chiếm khoảng 60-70% tổng vốn hóa. Trong kịch bản 10000 tỷ USD, chúng có thể vẫn chiếm phần lớn (ví dụ: BTC ~4000 tỷ, ETH ~2000 tỷ), để lại khoảng 4000 tỷ USD cho các altcoin. Điều này có nghĩa là các dự án khác như L1/L2 cần cạnh tranh khốc liệt để giành thị phần.

5. Tổng kết

Qua bài viết có lẽ bạn đã hiểu rõ Market Cap là gì và định giá dự án như thế nào. Lưu ý rằng các phương pháp này có thể sử dụng linh hoạt và kết hợp với nhau. Ví dụ trong trường hợp hoàn hảo nhất, Market Cap dự án vừa tăng trưởng bằng với dự án đang cạnh tranh, lại vừa được cộng hưởng với vốn hóa toàn thị trường tăng, thì ROI đạt được sẽ ở mức cao nhất.

Nhưng dù có dùng bất kì phương pháp nào đi chăng nữa, thì kiến thức và sự hiểu biết của bạn về chính dự án vẫn là quan trọng nhất. Bởi chỉ có vậy, bạn mới tự tin đặt ra mục tiêu và không bị lung lay khi có tác động từ bên ngoài. 

Hay nói cách khác, phương pháp chỉ giúp xác định rõ mục tiêu, nhưng đặt chính xác bao nhiêu %, có thực tế không hay quá viển vông, phụ thuộc vào chính nội lực của bạn. Vì vậy, hãy rèn luyện kiến thức thật bài bản để bắt đầu hành trình với thị trường Crypto nhé!